سکه ۲۵ سنتی کانادا که همه به اسم «کوآرتر» یا همون ربع دلار می‌شناسن، ارزشش یک‌چهارم دلار کاناداست. سکه‌ای کوچیک و گرد با رنگ نقره‌ای که ضرابخانه سلطنتی کانادا اسم رسمی‌اش رو «۲۵ سنتی» گذاشته، ولی در عمل همه بهش می‌گن کوآرتر، درست مثل همتای آمریکاییش. توی زبان فرانسوی کانادایی هم به خاطر طرح معروف کاریبوی، بهش «کاریبوی» می‌گن. امروز این سکه در ضرابخانه‌ی وینیپگ مانیتوبا تولید می‌شه.

تاریخچه‌ی اولیه (۱۸۷۰ تا ۱۹۱۰)

داستان این سکه از قانونی در سال ۱۸۵۳ شروع شد. طبق اون قانون، استان کانادا باید سکه‌هایی بر پایه دلار و سنت منتشر می‌کرد که همزمان کنار شیلینگ و پنس انگلیسی هم بچرخه. اولین سکه‌ها در سال ۱۸۵۸ در ضرابخانه سلطنتی لندن ضرب شدن، ولی بزرگ‌ترین ارزششون ۲۰ سنت بود. وقتی در سال ۱۸۷۰ اولین سکه‌های «کنفدراسیون جدید کانادا» ضرب شد، دیگه خبری از ۲۰ سنت نبود و به جاش سکه‌ی ۲۵ سنتی اومد تا با کوآرتر آمریکایی هم‌خونی داشته باشه. حتی برای مدتی دولت کانادا اسکناس‌های ۲۵ سنتی هم چاپ کرد تا کمبود پول خرد جبران بشه.

سکه‌های اولیه وزن ۵.۸۱ گرم داشتن و قطرشون حدود ۲۴ میلی‌متر بود. روی سکه تصویر ملکه ویکتوریا با طراحی «لئونارد وایون» دیده می‌شد و پشت سکه تاج سلطنتی، تاریخ ضرب و برگ‌های افرا قرار داشت. مردم هم استقبال خوبی کردن و حتی نشریه‌ی «انجمن نومیسماتیک آمریکا» نوشت که این سکه خیلی راحت‌تر و کاربردی‌تر از سکه‌ی ۲۰ سنتیه.

در سال ۱۸۷۱ دو نوع کوآرتر وارد گردش شد: یکی بدون علامت ضرابخانه که در لندن ساخته شده بود و یکی با حرف «H» که کار شرکت Heaton & Sons بیرمنگام بود. سال بعد فقط کوآرترهای «H» ضرب شد. سال ۱۸۷۳ اصلاً کوآرتری تولید نشد چون تقاضای زیادی برای سکه‌های امپراتوری وجود داشت. بعد دوباره Heaton از ۱۸۷۴ تا ۱۸۸۳ کوآرتر زد. در همین دوره برای چهار سال تولید متوقف شد چون تصمیم گرفته بودن لبه‌ی سکه از ساده به دندانه‌دار تغییر کنه.

وقتی در سال ۱۸۸۳ ضرابخانه لندن بزرگ‌تر شد، توانایی تولید کانادایی‌ها رو هم پیدا کرد. از ۱۸۸۴ تا ۱۸۸۹ کوآرترها دوباره در لندن ضرب شدن. سال ۱۸۹۰ با عجله دوباره کار رو به Heaton سپردن، اما از ۱۸۹۱ تا آخر دوران ویکتوریا ضرب کوآرترها در لندن ادامه داشت.

با روی کار آمدن ادوارد هفتم در ۱۹۰۱، تصویر جدیدی طراحی شد: نیم‌تنه‌ی راست‌نگر پادشاه با متن لاتین «Edwardus VII Dei Gratia Rex Imperator». این کوآرترها تا سال ۱۹۰۷ همچنان در انگلیس ضرب می‌شدن تا اینکه ضرابخانه اوتاوا افتتاح شد. ادوارد هفتم در ۱۹۱۰ درگذشت و با جرج پنجم ماجرای جدیدی شروع شد.

دوران جرج پنجم (۱۹۱۱ تا ۱۹۵۲)

تصویر جرج پنجم توسط هنرمند استرالیایی «برترام مکِنال» طراحی شد. روی سکه نوشته بود «Georgius V Rex et Ind:Imp:» یعنی «شاه و امپراتور هند». اما چون عبارت «Dei Gratia» (به لطف خدا) حذف شده بود، مردم کلی اعتراض کردن و بهش لقب «بی‌خدا» دادن. سال بعد دوباره این عبارت برگشت.

در ۱۱ می ۱۹۲۰ قانونی تصویب شد که مقدار نقره‌ی کوآرتر رو از ۹۲.۵٪ به ۸۰٪ کاهش داد. دلیلش هم بالا رفتن قیمت نقره بعد از جنگ جهانی اول بود. وزن و قطر سکه تغییری نکرد. اما چون قیمت نقره همچنان بالا بود، بین ۱۹۲۱ تا ۱۹۲۷ هیچ کوآرتری ضرب نشد. وقتی دوباره ضرب شروع شد، قرار بود برای شصتمین سالگرد کانادا کوآرتر یادبودی تولید بشه، حتی طرحش انتخاب شد، ولی آخر سر بی‌خیال شدن.

جرج پنجم در ۱۹۳۶ مُرد. پسرش ادوارد هشتم روی تخت نشست ولی همون سال استعفا داد. بعد برادرش جرج ششم پادشاه شد. چون زمان کافی برای قالب جدید نبود، تصمیم گرفتن روی کوآرترهای ۱۹۳۶ یه نقطه کوچک زیر تاریخ بزنن تا مشخص بشه در ۱۹۳۷ ضرب شدن. بعد پرتره‌ی جدید جرج ششم توسط «همفری پاگت» طراحی شد.

در همین زمان طرح‌های جدیدی برای سکه‌ها در حال بررسی بود: کاریبوی برای ۵ سنت، سگ‌آبی برای ۱۰ سنت و کشتی بلونوز برای ۲۵ سنت. اما در نهایت کاریبوی به کوآرتر رسید. طرح کاریبوی توسط هنرمند کانادایی «امانوئل هان» طراحی شد و همون طرحی‌ست که تا امروز مونده.

بعد از استقلال هند در ۱۹۴۷، عبارت «امپراتور هند» از روی سکه‌ها حذف شد. چون قالب جدید آماده نبود، برای مدتی کنار تاریخ سکه‌های ۱۹۴۷ یک برگ افرا کوچک گذاشتن تا معلوم باشه در ۱۹۴۸ هم با قالب قدیمی ضرب شدن.

جرج ششم در ۱۹۵۲ درگذشت و ملکه الیزابت دوم روی سکه‌ها اومد.

دوران ملکه الیزابت دوم (۱۹۵۳ تا ۲۰۲۲)

اولین تصویر الیزابت دوم وقتی ۲۷ ساله بود طراحی شد. هنرمندش «مری گیلیک» بود و تصویرش بدون تاج رو به راست قرار داشت. این اولین باری بود که قالب اصلی در ضرابخانه کانادا ساخته می‌شد. کمی بعد قطر سکه از ۲۳.۶ به ۲۳.۹ میلی‌متر افزایش پیدا کرد.

سکه‌های سال ۱۹۵۴ در دو نوع متفاوت ضرب شدن؛ یکی با خط روی شانه و یکی بدون اون. تولید در سال ۱۹۵۵ به خاطر کمبود پول خرد تقریباً ۵۰٪ افزایش پیدا کرد.

در ۱۹۶۴ پرتره دوم ملکه توسط «آرنولد ماچین» طراحی شد، این بار با تاج. در همین دهه قیمت نقره شدیداً بالا رفت. اول قرار بود از ۱۹۶۶ آلیاژ جدیدی بیاد، اما در عمل از ۱۹۶۷ شروع شد. همون سال صدسالگی کانادا بود و کوآرتر یادبودی با تصویر گربه‌ی وحشی منتشر شد. در همین سال مقدار نقره از ۸۰٪ به ۵۰٪ کاهش پیدا کرد.

۱۹۶۸ هم تغییر بزرگ دیگه‌ای رخ داد و سکه کاملاً از نیکل ساخته شد. طرح کاریبوی تا سال ۱۹۷۳ ادامه داشت تا اینکه کوآرتر ویژه‌ای برای صدمین سالگرد پلیس سلطنتی کانادا ضرب شد. سال بعد دوباره کاریبوی برگشت.

از ۱۹۷۵ تولید کوآرتر در کارخانه جدید وینیپگ انجام شد. هرچند کوآرترهای نقره‌ای ۵۰٪ و ۸۰٪ همچنان تا اواخر دهه‌ی ۷۰ در گردش بودن. در دهه ۸۰ تخمین زده شد تولید هر کوآرتر نیکل حدود ۵ سنت هزینه داره!

در ۱۹۹۰ تصویر سوم ملکه توسط «دورا دی پدری-هانت» طراحی شد. در این طرح ملکه ۶۴ ساله بود.

سال ۱۹۹۱ کمترین تعداد کوآرتر بعد از جنگ جهانی دوم ضرب شد، چون ضرابخانه برای ۱۲۵ سالگی کانادا در ۱۹۹۲ آماده می‌شد. همون سال ۱۲ کوآرتر ویژه برای استان‌ها و قلمروها منتشر شد.

از ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶ دوباره کاریبوی روی سکه‌ها بود و بعد تولید برای مدتی متوقف شد. از ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۰ مجموعه «میلنیم» منتشر شد؛ هر ماه یک طرح جدید.

در همین دوره ضرابخانه آزمایش‌هایی روی سکه‌های فولادی با روکش نیکل انجام داد. این سکه‌ها با حرف «P» زیر پرتره ملکه مشخص می‌شدن. وقتی تعدادی از این سکه‌های آزمایشی وارد گردش شد، ضرابخانه ۲۰ هزار ست «۱۹۹۹ P» رو برای کلکسیونرها منتشر کرد. آخرین کوآرتر نیکل خالص در ۲۰۰۱ ضرب شد و بعد از اون فقط فولاد با روکش نیکل استفاده شد.

در سال ۲۰۰۲ به مناسبت پنجاهمین سال سلطنت ملکه، کوآرترها تاریخ دوگانه ۱۹۵۲–۲۰۰۲ داشتن. در ۲۰۰۳ تصویر جدیدی توسط «سوزانا بلانت» طراحی شد که ملکه رو بدون تاج نشون می‌داد. این همون تصویر مشهوره که تا پایان سلطنت الیزابت روی کوآرترها باقی موند.

از ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲ کوآرترهای یادبودی مختلفی همزمان با طرح کاریبوی منتشر شدن. بعد از ۲۰۰۶ هم علامت «P» جای خودش رو به لوگوی ضرابخانه داد.

دوران چارلز سوم (۲۰۲۳ تا امروز)

بعد از درگذشت ملکه در ۲۰۲۲، تصویر جدید پادشاه چارلز سوم روی کوآرترها اومد. این پرتره توسط هنرمند کانادایی «استیون روزاتی» طراحی شد و در ۲۰۲۳ معرفی شد. تصویر نیم‌تنه‌ی شاه به سمت چپ با نوشته‌ی لاتین «Charles III D.G. Rex» دیده می‌شه.

جدول زیر خلاصه‌ای از تغییرات مهم جنس و ترکیب فلزی این سکه را نشان می‌دهد:

در طول سال‌ها، کوآرتر فقط یه پول خرد ساده نبود، کلی نسخه‌ی یادبودی و خاص هم ازش بیرون اومده. مثلا سال ۱۹۶۷ که صد سالگی کانادا بود، یه کوآرتر با طرح پرنده‌ی کبک (طراحی «الکس کولویل») منتشر شد. بعدش توی ۱۹۹۲ دوازده تا کوآرتر ویژه زدن که هر کدوم نشون‌دهنده‌ی یکی از استان‌ها و قلمروهای کانادا بودن. سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ هم مجموعه‌ی «میلنیم» اومد که هر ماه یه طرح جدید داشت و حسابی بین مردم محبوب شد. حتی سال ۲۰۰۴ اولین بار کوآرتر رنگی رو دیدیم و توی ۲۰۱۷ هم کوآرترهای مخصوص ۱۵۰ سالگی کانادا با طرح‌های خاصشون منتشر شدن.

امروز هم کوآرتر هنوز پرکاربردترین سکه کاناداست. خیلی از دستگاه‌های فروش خودکار و پارکومترهای قدیمی فقط با همین ۲۵ سنت کار می‌کردن و به همین خاطر این سکه یه جورایی تبدیل شده به ستون اصلی پول خرد کانادا. ضرابخونه سلطنتی هر سال میلیون‌ها کوآرتر جدید ضرب می‌کنه و می‌شه گفت این سکه دیگه بخشی جدانشدنی از زندگی روزمره، اقتصاد و حتی فرهنگ کاناداست.