سکه دو دلاری کانادا (Toonie)
سکهی «تونی» (به انگلیسی: Toonie که گاهی Twonie یا Twoonie هم نوشته میشود)، نام رسمی سکهی دو دلاری کاناداست (به فرانسوی: pièce de 2 dollars canadiens و در زبان محاورهای فرانسوی به آن deux piastres یا deux piastres rond هم گفته میشود).
این سکه در تاریخ ۱۹ فوریه ۱۹۹۶ توسط «دایان مارلو»، وزیر خدمات عمومی وقت کانادا معرفی شد.
تا سال ۲۰۲۵، تونی بالاترین ارزش پولی را در میان سکههای در گردش کانادا دارد.
تونی یک سکهی دو فلزی است که در سمت پشت آن تصویری از خرس قطبی اثر هنرمند «برنت تاونسند (Brent Townsend)» نقش بسته است.
در سمت روی سکه، از سال ۲۰۲۳ به بعد، تصویر پادشاه چارلز سوم قرار دارد و عبارت “Charles III D.G. REX” روی آن نوشته شده است.
پیش از سال ۲۰۲۳، نوشتهها با فونتی متفاوت از دیگر سکههای کانادایی بودند.
این سکه با استفاده از سازوکار قفل دوفلزی اختصاصی و ثبتشده تولید میشود و عمر مفید آن حدود ۲۰ سال تخمین زده شده است.
اسکناسهای دو دلاری که پیشتر در گردش بودند، هزینهی ساخت کمتری داشتند ولی بهطور میانگین فقط یک سال دوام میآوردند.
در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۱۲ ضرابخانه سلطنتی کانادا اعلام کرد که طراحی تونی و لونی را تغییر داده و ویژگیهای امنیتی جدیدی به آنها اضافه کرده است.
سکههای پیش از سال ۲۰۱۲ دارای هستهی داخلی از آلیاژ آلومینیوم-برنز و حلقهی بیرونی از نیکل خالص بودند.
اما بین مارس تا مه ۲۰۱۲ ترکیب تغییر کرد و هسته از آلومینیوم-برنز با روکش برنج چندلایه ساخته شد، و حلقهی بیرونی از فولاد با روکش نیکل چندلایه جایگزین شد.
در نتیجه وزن سکه از ۷٫۳۰ گرم به ۶٫۹۲ گرم و ضخامت از ۱٫۸ میلیمتر به ۱٫۷۵ میلیمتر کاهش یافت.
ضرابخانه توضیح داد که استفاده از فناوری روکش چندلایه، که در سکههای کوچکتر کانادا نیز استفاده میشود، باعث میشود امضای الکترومغناطیسی سکهها پیچیدهتر و ضدجعلتر شود و همچنین استفاده از فولاد باعث صرفهجویی در هزینه و کاهش وابستگی به نیکل میگردد.
![]()
نامگذاری
واژهی «Toonie» ترکیبی از واژهی «Two» (دو) و نام «Loonie» (سکهی یک دلاری) است.
گاهی «Twoonie» یا «Twonie» هم نوشته میشود، ولی رسانههای رسمی و ضرابخانه سلطنتی کانادا از شکل «Toonie» استفاده میکنند.
«جک آنواک» (Jack Iyerak Anawak)، نمایندهی منطقهی «نوناتسیاک» در پارلمان (که اکنون بخشهایی از سرزمین نوناووت را در بر میگیرد)، پیشنهاد داده بود که نام سکه را «Nanuq» (به معنی خرس قطبی در زبان اینوئیتها) بگذارند تا ادای احترامی به فرهنگ شمال و مردم بومی باشد.
اما این پیشنهاد در میان محبوبیت نام عامیانهی «Toonie» گم شد.
نام «Toonie» آنقدر جا افتاد که در سال ۲۰۰۶ ضرابخانه سلطنتی کانادا حقوق رسمی آن را ثبت کرد.
در همان سال، مسابقهای برای انتخاب نام خرس روی سکه برگزار شد و در نهایت نام «چرچیل» (Churchill) انتخاب شد — هم اشارهای به «وینستون چرچیل» است و هم به شهر چرچیل در منیتوبا که خرسهای قطبی در آن بسیار دیده میشوند.
معرفی رسمی سکه
در بودجهی فدرال ۱۹۹۵، «پل مارتین»، وزیر دارایی وقت کانادا، اعلام کرد که اسکناس دو دلاری با سکه جایگزین خواهد شد.
ضرابخانه سلطنتی برای انتخاب طرح مورد علاقهی مردم، حدود ۱۷٬۴۰۰ دلار هزینه کرد و نظر دو هزار خانوار کانادایی را دربارهی ۱۰ موضوع پیشنهادی پرسید.
تحت نظارت مهندس ارشد ضرابخانه، هیئو سی. ترونگ (Hieu C. Truong)، طراحی سکهی دو دلاری با استفاده از دو فلز متفاوت انجام شد.
مهندسان ضرابخانه برای اتصال دو بخش سکه از مکانیسم قفل مکانیکی دوفلزی (bimechanical locking mechanism) استفاده کردند.
تا پایان سال ۱۹۹۶، کارخانهی ضرابخانه در وینیپگ بیش از ۳۷۵ میلیون عدد از این سکهها را تولید کرده بود.
سکه در تاریخ ۱۹ فوریه ۱۹۹۶ بهصورت رسمی در رستوران «بنز دلی» (Ben’s Deli) در مونترال رونمایی شد.
وزن اولیهی سکه ۷٫۲۹۹ گرم (۱۱۲٫۶۴ گرین) تعیین شده بود.
در زادگاه طراح سکه، یعنی شهر کمبلفورد (Campbellford) در استان اونتاریو، یک یادبود بزرگ به ارتفاع ۸ متر از تونی ساخته شد — مشابه یادبود «Big Loonie» در اکو بی و «Big Nickel» در سودبری.
روی دیگر بنای یادبود غولپیکر تونی در کمپبلفورد، انتاریو
برخلاف لونی، سکهی تونی و اسکناس دو دلاری بهطور همزمان تولید نشدند؛ اسکناسهای دو دلاری در تاریخ ۱۶ فوریه ۱۹۹۶ از گردش خارج شدند، یعنی سه روز پیش از معرفی رسمی تونی.
جدول نسخههای یادبودیِ سکه ۲ دلاری کانادا (در گردش)
| سال | موضوع | طراح | ضرب | توضیحات/یادداشتها |
| 1999 | تأسیس نوناووت | G. Arnaktavyok | 25,130,000 | طرح نوازندهٔ اینوک (Inuk drummer) |
| 2000 | دانش / Le Savoir | Tony Bianco | 29,880,000 | نسخهٔ هزاره؛ روی سکه «2 DOLLARS» نوشته شده و ۳ خرس قطبی دارد؛ تاریخ ضرب در پشت است. |
| 2006 | «چرچیل»، دهمین سال تونی | Tony Bianco | 5,005,000 | خرس قطبی رو به شفق؛ نخستین سکهٔ درگردش با مینتمارک جدید؛ تاریخ 1996–2006. |
| 2008 | ۴۰۰مین سال کبک | Geneviève Bertrand (طراح)، کندهکاری: William Woodruff | 6,010,000 | گل زنبق بزرگ، کشتی و خطوط نمادین رود سنلوران. |
| 2011 | جنگل بوریال (صدمین سال پارکس کانادا) | Nolin BBDO Montreal | 5,000,000 | سه درخت استیلیزه، پرنده و یک انسان. |
| 2012 | جنگ 1812: ناو HMS Shannon | Bonnie Ross | 5,000,000 | ناو HMS Shannon در هسته؛ متن «The War of 1812, HMS Shannon» در حلقه. |
| 2014 | «منتظر من باش بابا» | Claude Dettloff | 5,000,000 | الهام از عکس معروف 1 اکتبر 1940 در نیو وستمینستر. |
| 2015 | 200مین سال تولد جان اِی. مکدونالد | Glen Green | 5,000,000 | پرترهٔ مکدونالد روی نقشهٔ کانادا؛ تاریخهای 1815 و 2015 در حلقه. بخشی از تیراژ در 2014 ضرب شد. |
| 2015 | 100مین سال شعر «در دشت فلاندرز» | Glen Loates | 5,000,000 | جان مککری در حال نوشتن شعر میان گلهای خشخاش؛ جفت رنگی/بیرنگ با 25 سنت. |
| 2016 | 75مین سال نبرد اقیانوس اطلس | Yves Bérubé | 5,000,000 | ملوان پشت ضدهوایی، دو ناو کانادایی و یک Bristol Beaufighter در آسمان. |
| 2017 | رقص ارواح (شفق قطبی) – کانادا 150 | Timothy Hsia | 10,000,000 (رنگی و معمولی) | دو پاروزن زیر آسمان شفق؛ بخش شفق شبتاب (glow). تم: «شگفتیهای ما». |
| 2017 | 100مین سال نبرد ویمی ریج | Tony Bianco | 5,130,000 | یادبود ویمی در فرانسه، با سرباز جنگ جهانی اول و یک کهنهسرباز. |
| 2018 | 100مین سال آتشبس 11 نوامبر 1918 | Laurie McGaw | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | کلاهخودی به نشانهٔ پایان جنگ و گل خشخاش بزرگ (رنگی در نسخهٔ رنگی). |
| 2019 | 75مین سال نبرد نرماندی | Alan Daniel | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | سربازان کانادایی در مسیر ساحل ژونو. |
| 2020 | 100مین سال تولد بیل رید | Bill Reid | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | بازآفرینی Xhuwaji (خرس گریزلی هایدا)، نام اثر و سال بین دو برگ افرا میکرو. |
| 2020 | 75مین سال پایان جنگ جهانی دوم | Thomas Shingles (بر پایهٔ «ویکتوری نیکل») | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | حرف V بزرگ با مشعل؛ «Victory / Victoire» در حلقه و پیام مورس: «پیروزی با کار از سر میل». |
| 2021 | 100مین سال کشف انسولین | Jesse Koreck | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | مونومر انسولین، ابزارهای آزمایشگاهی، گلبولهای قرمز/مولکولهای گلوکز-انسولین؛ تاریخهای 1921 و 2021 در حلقه. |
| 2022 | 50مین سال سری مسابقات (Summit Series) | Joel Kimmel | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | دو هاکیباز تیم کانادا و برگ افرا استیلیزه؛ عبارت «the series»، «50 years/ans». |
| 2022 | ادای احترام به ملکه الیزابت دوم | Brent Townsend | 4,305,025 | همان طرح معمول تونی، اما حلقهٔ بیرونی با نیکل سیاه (مشکی) بهسان بازوبند عزا. |
| 2023 | روز ملی مردمان بومی | Megan Currie, Myrna Pokiak (Agnaviak), Jennine Krauchi | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | سه موتیف نمایندهٔ اینوئیت، متیس و فرستنیشن؛ افیجی انتقالی ملکه با تاریخهای سلطنت در رو. |
| 2023 | 100مین سال تولد ژان پل ریوپل | Jean Paul Riopelle | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | بازآفرینی L’Hommage à Rosa Luxemburg بر هستهٔ سکه. |
| 2024 | 100مین سال نیروی هوایی سلطنتی کانادا (RCAF) | Piu Yan Fong | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | هرکولس CC-130H در مرکز، روزت RCAF در بالا؛ ۸ هواگرد RCAF در حلقه. |
| 2024 | جشن «اینوئیت نونانگات» | Tegan Voisey, Thomassie Mangiok, Charlotte Karetak, Mary Okheena | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | هسته: نولیاجوک (روح دریا) با فک، ناروال، ۲ بلوگا، والروس و ماهی آراکتیک چار؛ حلقه: ۴ اولو (ulu) ناحیهای و نوشتهٔ «Inuit Nunangat»؛ الگوی سنتی خالکوبی-لباس میان برگهای امنیتی. |
| 2025 | گرامیداشت زندگی و هنر دَفنـی اودجیک | Daphne Odjig | 2,000,000 (رنگی) + 1,000,000 (معمولی) | برگرفته از نقاشی 1977 «خوانندهٔ فولک»؛ در حلقه نقش «fisher» از اثر 1978 «The Indian in Transition» بهعنوان ارجاع به نامخانوادگی او. |
جدول نسخههای «Specimen Set» (فقط در مجموعههای ششتایی ضرابخانه)
| سال | موضوع | طراح | ضرب |
| 2010 | بچهسیاهگوش (Young lynx) | Christie Paquet | 15,000 |
| 2011 | گوسالهٔ اِلک (Elk calf) | Christie Paquet | 15,000 |
| 2012 | تولهگرگها (Wolf cubs) | Emily Damstra | 15,000 |
| 2013 | تولههای خرسِ سیاه (Black bear cubs) | Glen Loates | 17,500 |
| 2014 | بچهخرگوشها (Baby rabbits) | Pierre Leduc | 17,500 |
| 2015 | تولههای راکون (Baby raccoons) | Clinton Jammer | 15,000 |
نکتهٔ فنی – جدا شدن فلزات (Separation of metals)
در نخستین سریهای تونی، بهندرت ممکن بود قفل دوفلزی در اثر ضربهی شدید یا انجماد از هم باز شود. ضرابخانه گفت احتمال جدایی حدود یک در ۶۰ میلیون است. تعمداً جدا کردن قطعات سکه، «مخدوش کردن پول» محسوب شده و طبق مادهٔ 456 قانون کیفری کانادا تخلف خلاصه (summary offence) است.
جمعبندی
اگر بخواهیم تونی را در یک خط خلاصه کنیم: طراحی نمادین، تنوع یادبودهای چشمگیر، و امنیت ساخت بالا. تغییر ترکیب فلزی در ۲۰۱۲ علاوه بر صرفهٔ اقتصادی، امضای الکترومغناطیسی پیچیدهتری ساخت که جلوی جعل را سختتر میکند.
برای کلکسیونرها، چند نکتهٔ طلایی:
به سال ضرب و تیراژ نگاه کنید؛ نسخههای رنگی معمولاً جذابیت بازار بیشتری دارند.
به جزئیات ریز مثل مینتمارک جدید (۲۰۰۶)، الگوهای میکرو و طرحهای خاص (مثل RCAF 2024 یا Inuit Nunangat 2024) دقت کنید.
حواستان باشد جدا کردن عمدی هسته و حلقه جرم محسوب میشود (قانون کیفری کانادا، مادهٔ ۴۵۶).
برچسبها: تاریخچه سکههای کانادایی, سکه ۲ دلاری کانادا, Toonie, خرس قطبی



